Co to jest morfologia krwi?
Morfologia to podstawowe badanie krwi, wykonywane w diagnostyce różnych chorób, ale również profilaktycznie. Polega na pobraniu niewielkiej ilości krwi i zbadaniu jej w laboratorium. Wynik badania określa liczbę tzw. elementów morfotycznych krwi: krwinek czerwonych (erytrocytów), krwinek białych (leukocytów) i płytek krwi (trombocytów) oraz wartości tzw. wskaźników erytrocytarnych, które mówią o cechach badanych krwinek czerwonych. Zalicza się do nich: średnią objętość krwinki czerwonej (MCV), średnią masę hemoglobiny w krwince (MCH) i średnie stężenie hemoglobiny w krwince (MCHC). Oblicza się też stężenie hemoglobiny (HGB) i wartość hematokrytu (HCT).
Wynik badania zawiera symbole poszczególnych parametrów (skróty pochodzące od angielskich nazw), wyliczone wartości oraz przedział wartości prawidłowych.
Zakresy norm należy traktować orientacyjnie. Mogą one trochę różnić się w zależności od laboratorium wykonującego badanie i niewielkie odchylenia od wartości prawidłowych nie zawsze oznaczają chorobę.
RBC (ang. red blood count)
Wskaźnik ten oznacza liczbę czerwonych krwinek, którą podaje się w milionach w mm3 lub w terach (1 tera = 1012) na litr. Parametr ten jest mocno powiązany z wartością hematokrytu i stężeniem hemoglobiny.
HGB (ang. hemoglobin)
Hemoglobina to białko zawarte w erytrocycie, które odpowiada za czerwone zabarwienie krwi i którego funkcją jest przenoszenie cząsteczek tlenu z płuc do tkanek obwodowych. Wskaźnik ten mówi o liczbie gramów hemoglobiny znajdującej się w 1 litrze krwi. Podobnie jak w przypadku liczby czerwonych krwinek, obniżone wartości wskazują na anemię (niedokrwistość).
HCT (ang. hematocrit)
Hematokryt to stosunek objętości krwinek (części stałej krwi) do osocza (części płynnej krwi). Określa on lepkość krwi i jest w dużym stopniu zależny od nawodnienia organizmu oraz liczby erytrocytów. W stanach, w których występuje zwiększenie liczby krwinek czerwonych albo przy odwodnieniu, wzrasta hematokryt. Z kolei nawadnianie organizmu albo spadek liczby erytrocytów, powoduje obniżenie hematokrytu.
MCV (ang. mean corpuscular volume)
Parametr ten określa objętość krwinki czerwonej, którą podaje się w femtolitrach (1 femtolitr [fl] = 10-15 litra). Jeśli wartość jest w normie, krwinki nazywa się normocytarne. Przy obniżonej wartości występują krwinki mikrocytarne, a przy podwyższonej – makrocytarne. Wskaźnik ten pozwala na określenie przyczyny anemii.
MCH (ang. mean corpuscular hemoglobin)
Wskaźnik ten oznacza średnią wagę hemoglobiny w krwince i otrzymuje się go dzieląc stężenie hemoglobiny przez liczbę erytrocytów. Wartość podaje się w pikogramach na komórkę (1 pikogram = 10-12 g).
MCHC (ang. mean corpuscular hemoglobin concentration)
Jest to średnie stężenie hemoglobiny w krwince, czyli stosunek zawartości hemoglobiny w erytrocytach do objętości, którą one zajmują. Wynik przedstawia się w gramach na litr.
RDW (ang. red cell distribution width)
Jest to miara zróżnicowania wielkości krwinek czerwonych. Wynik powyżej normy wskazuje, że erytrocyty znacznie różnią się wielkością i razem z MCV pozwala na określenie przyczyny niedokrwistości.
RET (ang. reticulocytes)
Parametr ten określa odsetek retikulocytów, czyli niedojrzałych krwinek czerwonych. Krążą one we krwi do 48 godzin a ich ilość jest wskaźnikiem aktywności szpiku kostnego. Wysoka wartość wskazuje na intensywną produkcję erytrocytów, co może mieć miejsce m.in. w stanach po utracie krwi natomiast niska wartość może wskazywać na upośledzenie funkcji szpiku kostnego.
WBC (ang. white blood count)
Wskaźnik ten określa liczbę białych krwinek (leukocytów). Oprócz ich całkowitej liczby, na wyniku morfologii krwi podaje się też liczbę poszczególnych rodzajów białych krwinek: granulocytów obojętnochłonnych (neutrofile), granulocytów kwasochłonnych (eozynofile), granulocytów zasadochłonnych (bazofile), monocytów i limfocytów.
PLT (ang. platelet count)
Jest to liczba płytek krwi (trombocytów) biorących udział w procesie krzepnięcia krwi. Analizuje się ją łącznie z innymi wskaźnikami dotyczącymi trombocytów:
- MPV (ang. mean platelets volume) – średnia objętość płytek krwi
- PDW (ang. platelet distribution width) – zróżnicowanie objętości płytek
- P-LCR (ang. platelet larger cell ratio) – odsetek dużych płytek