Rak urotelialny (inaczej rak z komórek nabłonka przejściowego) jest to nowotwór, który rozwija się z nabłonka pokrywającego drogi moczowe.

Zdecydowana większość diagnozowanych raków urotelialnych dotyczy pęcherza moczowego, ale nowotwór ten może zaatakować również moczowody, cewkę moczową, czy nerki, a dokładnie tzw. miedniczki nerkowe.

Ważne!

Rak urotelialny jest najczęstszym typem histologicznym raka pęcherza moczowego, który jest rozpoznawany w około 90% przypadków.

Postępowaniem z wyboru u pacjentów we wczesnych stadiach choroby jest leczenie zabiegowe. W przypadku choroby zaawansowanej podstawą leczenia jest terapia systemowa oparta na związkach platyny. Coraz większą rolę w leczeniu raka urotelialnego odgrywa immunoterapia. Nowoczesne metody immunoterapeutyczne polegają m.in na blokowaniu szlaku PD-1/PD-L1.

Możliwe cele leczenia

Białko PD-1/ PD-L1

U KTÓRYCH PACJENTÓW POWINNO SIĘ BADAĆ EKSPRESJĘ BIAŁKA PD-L1 I JAKIE MA ONA ZNACZENIE?

U pacjentów z nieleczonym wcześniej rakiem urotelialnym zaleca się wykonanie badania ekspresji PD-L1 w tkance nowotworowej.

Ekspresja białka PD-1/ PD-L1

Na podstawie badania ekspresji białka PD-L1 pacjenci mogą być kwalifikowani do leczenia immunoterapią z zastosowaniem leku:

• pembrolizumab
• atezolizumab
• nivolumab

Chemioterapia pozostaje wciąż standardem w leczeniu zaawansowanego raka urotelialnego, ale immuonterapia okazuje się spełniać istotną rolę w zapobieganiu nawrotom choroby. Pacjentom z zaawansowanym rakiem, którzy odpowiedzieli na leczenie związkami platyny, rekomenduje się wdrożenie terapii podtrzymującej. W tym celu stosuje się lek:

• awelumab

Ważne!

Ekspresja białka PD-L1 powinna być oceniana z zastosowaniem zwalidowanego testu w laboratorium, które posiada doświadczenie w analizie tego badania.

W określonych wskazaniach klinicznych, możesz być kandydatem/ką do leczenia immunoterapią niezależnie od statusu białka PD-L1. Zapytaj swojego lekarza, czy kwalifikujesz się do leczenia immunologicznego.

SPRAWDŹ STATUS REFUNDACJI LEKÓW W ONCOINDEX.ORG: 

*Lista Oncoindex.org obejmuje  leki zarejestrowane przez EMA (Europejską Agencję Leków) w ostatnich 15 latach, rekomendowane przez ESMO (Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej).

atezolizumab	WIĘCEJ INFORMACJI
avelumab	WIĘCEJ INFORMACJI
pembrolizumab	WIĘCEJ INFORMACJI
nivolumab	WIĘCEJ INFORMACJI

Geny FGFR

U KTÓRYCH PACJENTÓW POWINNA BYĆ BADANA MUTACJA GENÓW FGFR I JAKIE MA ONA ZNACZENIE?

W raku urotelialnym mutacje FGFR występują głównie w guzach, które nie naciekają mięśniówki pęcherza moczowego i są zmianami o dobrym rokowaniu. Jednak mutacje FGFR wykrywa się również w około 15% do 20% bardziej zaawansowanych, inwazyjnych nowotworów urotelialnych. Chociaż ich częstość jest stosunkowo niska, są one uznanymi czynnikami odpowiadającymi za rozwój raka pęcherza moczowego. Szczególne znaczenie terapeutyczne mają mutacja w genie FGFR3 i fuzje FGFR2 lub FGFR3.

Mutacje FGFR

Mutacje FGFR występują u 1 na 5 pacjentów z nawrotowym lub opornym na leczenie rakiem pęcherza moczowego.

Geny FGFR kodują informację dotyczącą tworzenia białek, zwanych receptorami czynników wzrostu fibroblastów (FGF). Białka te uczestniczą m.in. w procesie wzrostu oraz podziału komórek.

KIEDY WSKAZANE JEST OZNACZANIE ZMIAN MOLEKULARNYCH W GENACH FGFR2 i FGFR3?

Badanie występowania mutacji FGFR3 oraz fuzji genów FGFR2/3 można wykonywać u pacjentów z zaawansowanym rakiem pęcherza moczowego.

W przypadku potwierdzenia występowania zmian molekularnych genów FGFR2/3 można zastosować inhibitor FGFR:

• erdafitinib

Należy pamiętać, że decyzja o możliwości zastosowania danej terapii zależy od uwarunkowań klinicznych i decyzji lekarza prowadzącego.

Dla dociekliwych:

Koniugaty przeciwciało-lek 

Komórki raka pęcherza moczowego zwykle mają na swojej powierzchni białko nektynę-4. Lek Enfortumab vedotin jest przeciwciałem skierowanym przeciwko nektynie-4 związanym z lekiem chemioterapeutycznym. Część będąca przeciwciałem dostarcza lek chemioterapeutyczny do komórek raka pęcherza moczowego wraz z nektyną-4. Chemioterapia wchodzi do komórek nowotworowych i zabija je. 

Lek ten może być stosowany samodzielnie w leczeniu osób z zaawansowanym rakiem pęcherza moczowego, które:

były już leczone chemioterapią zawierającą platynę 

z jakiegoś powodu nie mogą być leczeni cisplatyną i przeszli już co najmniej jeden rodzaj leczenia farmakologicznego

można go także stosować razem z lekiem immunoterapeutycznym pembrolizumabem u osób z zaawansowanym rakiem pęcherza moczowego, które z jakiegoś powodu nie mogą przyjmować cisplatyny.