Rak urotelialny (inaczej rak z komórek nabłonka przejściowego) jest to nowotwór, który rozwija się z nabłonka pokrywającego drogi moczowe.

Zdecydowana większość diagnozowanych raków urotelialnych dotyczy pęcherza moczowego, jednak nowotwór ten może zaatakować również moczowody, cewkę moczową, czy nerki, a dokładnie tzw. miedniczki nerkowe.

Ważne!

Rak urotelialny jest najczęstszym typem histologicznym raka pęcherza moczowego, rozpoznawanym w około 90% przypadków.

Postępowaniem z wyboru u pacjentów we wczesnych stadiach choroby jest leczenie zabiegowe. W przypadku choroby zaawansowanej podstawą leczenia jest terapia systemowa oparta na związkach platyny. Jednak coraz większą rolę w leczeniu raka urotelialnego odgrywa immunoterapia. Nowoczesne metody immunoterapeutyczne polegają m.in na blokowaniu szlaku PD-1/PD-L1.

Możliwe cele leczenia

Białko PD-1/ PD-L1

U KTÓRYCH PACJENTÓW POWINNO SIĘ BADAĆ EKSPRESJĘ BIAŁKA PD-L1 I JAKIE MA ONA ZNACZENIE?

U pacjentów z nieleczonym wcześniej rakiem urotelialnym zalecane jest wykonanie badania ekspresji PD-L1 w tkance nowotworowej.

Ekspresja białka PD-1/ PD-L1

Na podstawie badania ekspresji białka PD-L1 pacjenci mogą być kwalifikowani do leczenia immunoterapią z zastosowaniem leku:

• pembrolizumab
• atezolizumab
• nivolumab

Choć chemioterapia pozostaje standardem w leczeniu zaawansowanego raka urotelialnego, immuonterapia okazuje się spełniać istotną rolę w zapobieganiu nawrotom choroby. Pacjentom z zaawansowanym rakiem, którzy odpowiedzieli na leczenie związkami platyny, rekomendowane jest wdrożenie terapii podtrzymującej. W tym celu stosuje się lek:

• awelumab

Ważne!

Ekspresja białka PD-L1 powinna być oceniana z zastosowaniem zwalidowanego testu w laboratorium, które posiada doświadczenie w analizie tego badania.

W określonych wskazaniach klinicznych, możesz być kandydatem/ką do leczenia immunoterapią niezależnie od statusu białka PD-L1. Zapytaj swojego lekarza, czy kwalifikujesz się do leczenia immunologicznego.

SPRAWDŹ STATUS REFUNDACJI LEKÓW W ONCOINDEX.ORG: 

*Lista Oncoindex.org obejmuje  leki zarejestrowane przez EMA (Europejską Agencję Leków) w ostatnich 15 latach, rekomendowane przez ESMO (Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej).

atezolizumab	WIĘCEJ INFORMACJI
avelumab	WIĘCEJ INFORMACJI
pembrolizumab	WIĘCEJ INFORMACJI
nivolumab	WIĘCEJ INFORMACJI

Geny FGFR

U KTÓRYCH PACJENTÓW POWINNA BYĆ BADANA MUTACJA GENÓW FGFR I JAKIE MA ONA ZNACZENIE?

W raku urotelialnym mutacje FGFR występują głównie w guzach, które nie naciekają mięśniówki pęcherza moczowego i są zmianami o dobrym rokowaniu. Jednak mutacje FGFR są również wykrywane w około 15% do 20% bardziej zaawansowanych, inwazyjnych nowotworów urotelialnych. Chociaż ich częstość jest stosunkowo niska, są one uznanymi czynnikami odpowiadającymi za rozwój raka pęcherza moczowego. Szczególne znaczenie terapeutyczne mają mutacja w genie FGFR3 i fuzje FGFR2 lub FGFR3.

Mutacje FGFR

Mutacje FGFR występują u 1 na 5 pacjentów z nawrotowym lub opornym na leczenie rakiem pęcherza moczowego.

Geny FGFR kodują informację dotyczącą tworzenia białek, zwanych receptorami czynników wzrostu fibroblastów (FGF). Białka te zaangażowane są m.in. we wzrost oraz podział komórek.

KIEDY WSKAZANE JEST OZNACZANIE ZMIAN MOLEKULARNYCH W GENACH FGFR2 i FGFR3?

Badanie występowania mutacji FGFR3 oraz fuzji genów FGFR2/3 mogą być oznaczane u pacjentów z zaawansowanym rakiem pęcherza moczowego.

W przypadku potwierdzenia występowania zmian molekularnych genów FGFR2/3 można zastosować inhibitor FGFR:

• erdafitinib

Należy pamiętać, że decyzja o możliwości zastosowania danej terapii zależy od uwarunkowań klinicznych i decyzji lekarza prowadzącego.

Dla dociekliwych:

Koniugaty przeciwciało-lek 

Komórki raka pęcherza moczowego zwykle mają na swojej powierzchni białko nektynę-4. Lek Enfortumab vedotin jest przeciwciałem skierowanym przeciwko nektynie-4 związanym z lekiem chemioterapeutycznym. Część będąca przeciwciałem dostarcza lek chemioterapeutyczny do komórek raka pęcherza moczowego wraz z nektyną-4. Chemioterapia wchodzi do komórek nowotworowych i zabija je. 

Lek ten może być stosowany samodzielnie w leczeniu osób z zaawansowanym rakiem pęcherza moczowego, które:

były już leczone chemioterapią zawierającą platynę 

z jakiegoś powodu nie mogą być leczeni cisplatyną i przeszli już co najmniej jeden rodzaj leczenia farmakologicznego

można go także stosować razem z lekiem immunoterapeutycznym pembrolizumabem u osób z zaawansowanym rakiem pęcherza moczowego, które z jakiegoś powodu nie mogą przyjmować cisplatyny.