Rak płuca jest jednym z najczęściej występujących nowotworów. Nie jest to jednak choroba jednorodna. Znane są dwa główne typy: drobnokomórkowy i niedrobnokomórkowy rak płuca.

W obrębie typu niedrobnokomórkowego można wydzielić typy histologiczne: gruczołowy, płaskonabłonkowy oraz wielkokomórkowy. Znajomość typu i podtypu raka płuca jest bardzo ważna. Pociąga za sobą odpowiednie decyzje terapeutyczne.

Zapamiętaj!

Upewnij się czy należysz do grupy pacjentów, u których powinny być przeprowadzone badania w kierunku mutacji genów EGFR, ALK, ROS1 lub BRAF.

W przypadku potwierdzenia niedrobnokomórkowego raka płuca (NDRP) wskazane jest przeprowadzenie badań genetycznych. To właśnie w tym typie raka płuca specyficzne mutacje występujące w komórkach guza mogą stać się celem terapeutycznym, dzięki czemu możesz uzyskać lepsze wyniki leczenia.

Szczególny podtyp raka płuca stanowi rak gruczołowy. Jest on częstszy wśród kobiet, a także osób młodych, zwłaszcza tych, które nigdy nie paliły papierosów. U pacjentów z rozpoznaniem tego nowotworu występuje większe ryzyko mutacji w takich genach jak: EGFR, ALK, HER2, RET, ROS1 i BRAF.

Najczęściej wykrywanymi zmianami genetycznymi są: mutacja w genie EGFR, która występuje u ok. 10% pacjentów oraz rearanżacja genu ALK, której częstość oceniana jest na niespełna 3%. Zmiany molekularne w obrębie genu ROS1, czy BRAF (kodon V600) wykrywane są u około 1-2% chorych na raka gruczołowego płuca.

Możliwe cele leczenia

EGFR

U KTÓRYCH PACJENTÓW POWINNA BYĆ BADANA MUTACJA GENU EGFR I JAKIE MA ONA ZNACZENIE?

Oznaczenie mutacji genu EGFR wykonywane jest u chorych z rakiem płuca niedrobnokomórkowym (NDRP) o podtypie innym niż płaskonabłonkowy.

Mutacja genu EGFR

Wykrycie mutacji EGFR pozwala na zastosowanie leków z grupy inhibitorów EGFR, które przeciwdziałają skutkom tej mutacji. Do grupy tej należą następujące substancje:

• erlotynib
• afatynib
• gefitynib
• dakomitynib

W przypadku wykrycia określonej zmiany w genie EGFR (mutacji T790M**) istnieje możliwość zastosowania leku bezpośrednio celującego w tę zmianę:

• ozymertynib

SPRAWDŹ STATUS REFUNDACJI LEKÓW W ONCOINDEX.ORG: 

*Lista Oncoindex.org obejmuje  leki zarejestrowane przez EMA (Europejską Agencję Leków) w ostatnich 15 latach, rekomendowane przez ESMO (Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej). 

afatinib	WIĘCEJ INFORMACJI
gefitinib	WIĘCEJ INFORMACJI
dacomitinib	WIĘCEJ INFORMACJI
osimertinib	WIĘCEJ INFORMACJI

ALK

U KTÓRYCH PACJENTÓW POWINNA BYĆ BADANA REARANŻACJA GENU ALK I JAKIE MA ONA ZNACZENIE?

Badanie genu ALK wykonuje się u chorych na raka gruczołowego.

Rearanżacja ALK

Jeśli w komórkach Twojego raka płuca wykryto rearanżację genu ALK**, Twoja choroba może być leczona za pomocą następujących leków, należących do grupy inhibitorów ALK:

• kryzotynib
• alektynib
• ceritynib
• brigatynib
• lorlatynib

SPRAWDŹ STATUS REFUNDACJI LEKÓW W ONCOINDEX.ORG: 

*Lista Oncoindex.org obejmuje  leki zarejestrowane przez EMA (Europejską Agencję Leków) w ostatnich 15 latach, rekomendowane przez ESMO (Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej). 

alectinib	WIĘCEJ INFORMACJI
brigatinib	WIĘCEJ INFORMACJI
ceritinib	WIĘCEJ INFORMACJI
crizotinib	WIĘCEJ INFORMACJI
lorlatinib	WIĘCEJ INFORMACJI

ROS1

U KTÓRYCH PACJENTÓW POWINNA BYĆ BADANA MUTACJA GENU ROS1 I JAKIE MA ONA ZNACZENIE?

Badanie w kierunku mutacji ROS1 powinno być przeprowadzone wśród chorych na NDRP o typie innym niż płaskonabłonkowy przy braku mutacji w genach EGFR i ALK.

Mutacja genu ROS1

W przypadku potwierdzenia rearanżacji genu ROS1 można zastosować terapię lekiem:

• kryzotinib
• entrektynib
• lorlatynib
• repotrektynib
• ceritinib

SPRAWDŹ STATUS REFUNDACJI LEKÓW W ONCOINDEX.ORG: 

*Lista Oncoindex.org obejmuje  leki zarejestrowane przez EMA (Europejską Agencję Leków) w ostatnich 15 latach, rekomendowane przez ESMO (Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej).

crizotinib	WIĘCEJ INFORMACJI
entrectinib	WIĘCEJ INFORMACJI
lorlatinib	WIĘCEJ INFORMACJI
ceritinib	WIĘCEJ INFORMACJI

BRAF

U KTÓRYCH PACJENTÓW POWINNA BYĆ BADANA MUTACJA GENU BRAF I JAKIE MA ONA ZNACZENIE?

Badanie w kierunku mutacji BRAF powinno być przeprowadzone wśród chorych na NDRP o typie innym niż płaskonabłonkowy.

Mutacja genu BRAF

W przypadku potwierdzenia mutacji genu BRAF w zakresie kodonu V600 można zastosować skojarzenie dwóch leków dabrafenib + trametinib.

Ważne!

W przypadku sekwencyjnego badania czynników predykcyjnych (mających wpływ na leczenie) testami jednogenowymi należy rozpocząć od oceny mutacji genu EGFR, następnie nieprawidłowości genu ALK, a w przypadku wyników negatywnych przeprowadzić badanie pod kątem rearanżacji genu ROS1.

U chorych bez nieprawidłowości w genach EGFR, ALK i ROS1 zbadanych technikami jednogenowymi najbardziej właściwe jest wykorzystali paneli genetycznych NGS (sekwencjonowanie nowej generacji) i jednoczesne zbadanie wszystkich pozostałych genów (w tym genu BRAF).

SPRAWDŹ STATUS REFUNDACJI LEKÓW W ONCOINDEX.ORG: 

*Lista Oncoindex.org obejmuje  leki zarejestrowane przez EMA (Europejską Agencję Leków) w ostatnich 15 latach, rekomendowane przez ESMO (Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej). 

dabrafenib	WIĘCEJ INFORMACJI
trametinib	WIĘCEJ INFORMACJI

PD-L1

U chorych na raka płaskonabłonkowego lub innego typu, ale bez zmian molekularnych w obrębie genów EGFR i ALK wskazana jest ocena ekspresji białka PD-L1 pod kątem ewentualnego wdrożenia immunoterapii.

Ekspresja białka PD-L1

U KTÓRYCH PACJENTÓW POWINNA BYĆ BADANA EKSPRESJA BIAŁKA PD-L1 I JAKIE MA ONA ZNACZENIE?

Ekspresję białka PD-L1 w tkance nowotworowej należy oznaczyć u wszystkich chorych na zaawansowanego niedrobnokomórkowego raka płuca, zarówno u pacjentów z typem płaskonabłonkowym, gruczołowym, jak i w pozostałych typach histologicznych NDRP. Dodatkowo oznaczenie ekspresji PD-L1 jest wskazane u części pacjentów z chorobą ograniczoną do płuca.

Pacjenci z chorobą zaawansowaną mogą być kwalifikowani do leczenia immunoterapią z zastosowaniem leku:

• pembrolizumab:
  – ekspresja PD-L1 ≥50% oraz brak mutacji w genach EGFR i ALK → jako terapia 1 linii
  – ekspresja PD-L1 ≥1% → jako terapia 2 linii

A także:

• atezolizumab
• cemiplimab

w przypadku raka płaskonabłonkowego i niepłaskonabłonkowego z ekspresją PD-L1 > 50%, przy braku mutacji w genach EGFR, ALK i ROS1

• niwolumab w skojarzeniu z ipilimumabem: w przypadku raka płaskonabłonkowego i niepłaskonabłonkowego z ekspresją PD-L1 < 50%, przy braku mutacji w genach EGFR, ALK i ROS1

Pacjenci z chorobą ograniczoną do płuca mogą w określonych sytuacjach być kwalifikowani do leczenia immunoterapią z zastosowaniem leku:

• durwalumab (ekspresja PD-L1 ≥1%)

Ważne!

Ekspresja białka PD-L1 powinna być oceniana z zastosowaniem zwalidowanego testu w laboratorium, które posiada doświadczenie w analizie tego badania.

W określonych wskazaniach klinicznych, możesz być kandydatem/ką do leczenia immunoterapią niezależnie od statusu białka PD-L1. Zapytaj swojego lekarza, czy kwalifikujesz się do leczenia immunologicznego.

SPRAWDŹ STATUS REFUNDACJI LEKÓW W ONCOINDEX.ORG: 

*Lista Oncoindex.org obejmuje  leki zarejestrowane przez EMA (Europejską Agencję Leków) w ostatnich 15 latach, rekomendowane przez ESMO (Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej).

pembrolizumab	WIĘCEJ INFORMACJI
atezolizumab	WIĘCEJ INFORMACJI
nivolumab	WIĘCEJ INFORMACJI
durvalumab	WIĘCEJ INFORMACJI
ipilimumab	WIĘCEJ INFORMACJI

NTRK

U KTÓRYCH PACJENTÓW POWINNA BYĆ BADANA MUTACJA GENÓW NTRK I JAKIE MA ONA ZNACZENIE?

Fuzje genów NTRK1, NTRK2 i NTRK3 to rzadkie zmiany genetyczne występujące u mniej niż 1% pacjentów z niedrobnokomórkowym rakiem płuca. Ich wykrycie daje jednak szansę na zastosowanie leczenia celowanego.

Fuzja genów NTRK

Fuzja genów NTRK z innymi genami prowadzi do powstania nieprawidłowych białek TRK. Białka z rodziny TRK biorą udział w aktywacji procesów prowadzących do wzrostu i przeżycia komórek. Nieprawidłowe białka TRK nie podlegają mechanizmom kontroli aktywności, co prowadzi do rozwoju nowotworu. Lekami ukierunkowanymi na zablokowanie białek TRK są:

• entrektynib
• larotrektynib

Zastosowanie tych terapii może być rozważone w przypadku pacjentów będących nosicielami tej mutacji, dla których nie są dostępne inne opcje leczenia. Testy w kierunku mutacji NTRK1/2/3 powinny być przeprowadzane u pacjentów w zaawansowanym stadium choroby.

SPRAWDŹ STATUS REFUNDACJI LEKÓW W ONCOINDEX.ORG: 

*Lista Oncoindex.org obejmuje  leki zarejestrowane przez EMA (Europejską Agencję Leków) w ostatnich 15 latach, rekomendowane przez ESMO (Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej).

entrectinib	WIĘCEJ INFORMACJI
larotrectinib	WIĘCEJ INFORMACJI

RET

Gen RET u niektórych osób łączy się z innymi fragmentami DNA. W wyniku takiej fuzji powstaje nieprawidłowe białko RET, którego aktywność prowadzi do wzrostu komórek nowotworowych.

Fuzja genu RET

Mutacje w genie RET występują w ok. 2% przypadków niedrobnokomórkowego raka płuca. 

W leczeniu osób ze stwierdzoną fuzją RET można stosować w monoterapii:

• selpercatinib,
• pralsetinib

SPRAWDŹ STATUS REFUNDACJI LEKÓW W ONCOINDEX.ORG: 

*Lista Oncoindex.org obejmuje  leki zarejestrowane przez EMA (Europejską Agencję Leków) w ostatnich 15 latach, rekomendowane przez ESMO (Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej). 

selpercatinib	WIĘCEJ INFORMACJI
pralsetinib	WIĘCEJ INFORMACJI

KRAS

KRAS to gen, który dostarcza instrukcji tworzenia białka o nazwie K-Ras. Białko K-Ras wysyła sygnały z zewnątrz komórki do jądra. Sygnały te powodują wzrost i podział normalnych, zdrowych komórek. 

W niektórych przypadkach niedrobnokomórkowego raka płuca (NDRP) występują zmiany w genie KRAS, które powodują wytwarzanie nieprawidłowej formy białka KRAS. To nieprawidłowe białko pomaga komórkom nowotworowym rosnąć i się rozprzestrzeniać. 

Mutacja w genie KRAS

U około 1 na 8 osób (13%) chorych na NDRP występuje specyficzny typ zmiany w genie KRAS, zwany mutacją KRAS G12C. NDRP z tą mutacją są często oporne na inne leki celowane, takie jak inhibitory EGFR. 

W przypadku stwierdzonej mutacji genu KRAS zastosowanie mają terapie celowane:

• sotorasib
• adagrasib 

SPRAWDŹ STATUS REFUNDACJI LEKÓW W ONCOINDEX.ORG: 

*Lista Oncoindex.org obejmuje  leki zarejestrowane przez EMA (Europejską Agencję Leków) w ostatnich 15 latach, rekomendowane przez ESMO (Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej). 

sotorasib

WIĘCEJ INFORMACJI

MET

MET jest proto-onkogenem, kodującym receptor tyrozynowo-kinazowy.

Mutacja w genie MET

U niektórych chorych na niedrobnokomórkowy rak płuca (NDRP) w komórkach występują zmiany w genie MET, które powodują wytwarzanie nieprawidłowej postaci białka MET. To nieprawidłowe białko pomaga komórkom rosnąć i się rozprzestrzeniać.

Do terapii celowanych w tę zmianę należą:

• capmatinib
• tepotinib

SPRAWDŹ STATUS REFUNDACJI LEKÓW W ONCOINDEX.ORG: 

*Lista Oncoindex.org obejmuje  leki zarejestrowane przez EMA (Europejską Agencję Leków) w ostatnich 15 latach, rekomendowane przez ESMO (Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej). 

capmatinib	WIĘCEJ INFORMACJI
tepotinib	WIĘCEJ INFORMACJI

HER2

U niewielkiego odsetka przypadków raka niedrobnokomórkowego płuc (NDRP) komórki nowotworowe wykazują pewne zmiany w genie HER2, które pomagają im rosnąć.

Mutacja w genie HER2

W przypadku stwierdzenia zmian w genie HER2 i próbowano już co najmniej jednego innego leczenia farmakologicznego u chorych z niedrobnokomórkowym rakiem płuca (NDPR), którego nie można usunąć chirurgicznie lub który się rozprzestrzenił można zastosować: 

• trastuzumab deruxtekan

To lek będący koniugatem przeciwciało-lek (ADC). Składa się z przeciwciała wytworzonego w laboratorium, którego celem jest białko HER2, które jest powiązane z lekiem stosowanym w chemioterapii. Przeciwciało działa jak sygnał naprowadzający, przyłączając się do białka HER2 na komórkach nowotworowych, doprowadzając bezpośrednio do nich chemioterapię.