Nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego (GIST) są złośliwymi guzami tkanek miękkich, tzw. mięsakami.

Najczęściej występują w żołądku, nieco rzadziej w jelicie cienkim, wyjątkowo w innych częściach przewodu pokarmowego. Najskuteczniejszą metodą leczenia jest chirurgia. Niestety nie zawsze doszczętna resekcja guza jest możliwa. Z powodu niespecyficznych objawów nowotwór jest często rozpoznawany w stadium nieoperacyjnym i/lub uogólnionym. W takich przypadkach konieczne jest dodatkowe leczenie. GIST wykazują niewielką odpowiedź na chemioterapię i radioterapię. Standardem jest leczenie celowane.

GIST wykazują niewielką odpowiedź na chemioterapię i radioterapię. Standardem jest leczenie celowane.
DOWIEDZ SIĘ, CZY TWÓJ GUZ MOŻNA USUNĄĆ W CAŁOŚCI.
Jeśli nie – spytaj lekarza, czy kwalifikujesz się do leczenia celowanego.

Problemem w leczeniu GIST jest wznowa po pierwszej operacji. Ryzyko nawrotu choroby  wzrasta, gdy pierwotny guz znajduje się poza żołądkiem oraz gdy indeks mitotyczny (wskaźnik szybkości namnażania komórek nowotworowych) jest wysoki. Jeśli lekarz uzna, że ryzyko nawrotu jest średnie lub wysokie, zalecana jest uzupełniająca terapia celowana.

Możliwe cele leczenia

Geny C-KIT lub PDGFRA

Czynnikiem, który rozpoczyna proces nowotworowy jest mutacja w genach C-KIT lub PDGFRA.

Mutacja w genie C-KIT obecna jest u 80-85% pacjentów. Ok. 5-10% guzów zawiera mutację w genie PDGFRA. Pozostałe 10% przypadków to sytuacje, kiedy nie znaleziono konkretnej mutacji (tzw. typ dziki).

U KTÓRYCH PACJENTÓW POWINNO SIĘ BADAĆ MUTACJE GENÓW C-KIT ORAZ PDGFRA I JAKIE MAJĄ ONE ZNACZENIE?

KIT – badanie tego genu stanowi kryterium rozpoznania GIST. Jest to kluczowe badanie przy oszacowaniu przebiegu choroby oraz przy wyborze terapii. Badanie wykonuje się z tkanki nowotworowej. 

PDGFRA – w przypadku braku mutacji  w genie KIT, ważne jest poszerzenie diagnostyki o badanie genu PDGFRA w celu dobrania terapii. Badanie wykonuje się z tkanki nowotworowej. 

Dla dociekliwych:

Gen C-KIT podzielony jest na 21 odcinków, tzw. eksonów, które zawierają informację genetyczną. W przypadku GIST mutacje najczęściej obserwuje się w eksonach 9, 11, 13 i 17 genu C-KIT. Zmiana w eksonie 11 stanowi większość mutacji (ok. 70%). W genie PDGFRA (receptora a płytkopochodnego czynnika wzrostu) najczęściej mutują eksony 12, 14 i 18.

Mutacje w genach C-KIT i PDGFRA mają charakter wykluczający. Oznacza to, że nie mogą występować w obu genach jednocześnie. Jeśli u pacjenta zdiagnozowano mutację w genie C-KIT, to nie ma on zmienionego genu PDGFR.

Mutacja C-KIT lub PDGFRA

Wykryta mutacja stanowi najważniejsze wskazanie do leczenia celowanego, które w przypadku GIST polega na stosowaniu następujących leków zwanych inhibitorami kinaz tyrozynowych:

• imatynib – lek z wyboru
• sunitynib
• sorafenib
• regorafenib lub ripretynib

Do leczenia kwalifikują się pacjenci wykazujący obecność mutacji KIT lub PDGFRA, z wyłączeniem mutacji D842V w eksonie 18 genu PDGFRA (mutacja warunkująca oporność na leczenie celowane).

W przypadku wykrycia mutacji D842V genu PDGFRA można zastosować nierefundowane leczenie lekiem:

• avapritinibum.

Należy pamiętać, że decyzja o możliwości zastosowania danej terapii zależy od uwarunkowań klinicznych i decyzji lekarza prowadzącego.

Ważne!

Upewnij się, że ustalono status Twojej mutacji. Pozwoli to na oszacowanie odpowiedzi na leczenie oraz dobranie dawki leku.

Mutacja C-KIT powinna zostać poddana analizie. Nazywa się to ustaleniem statusu mutacji. Należy określić na którym odcinku, tzw. eksonie gen jest zmutowany. Największe znaczenie ma wykrycie mutacji w eksonach 9 i 11 genu C-KIT. Ma to wpływ na dawkowanie oraz dobór leku.

NTRK

NTRK to neurotroficzna receptorowa kinaza tyrozynowa. Geny kodujące białka TRK mogą ulegać fuzji z innymi nieprawidłowymi genami, co daje sygnał do wzrostu guzów nowotworowych.

Fuzja genów NTRK

Ten typ zmian genetycznych jest rzadki, ale występuje w przypadku szeregu nowotworów, w tym podzbioru nowotworów gruczołów ślinowych zwanych rakami wydzielniczymi.

Leki które skupiają się na tej konkretnej zmianie genetycznej w genach NTRK, nie będąc specyficznymi dla określonego nowotworu, są: 

• larotrektynib
• entrektynib

Larotrektynib i entrektynib zostały zatwierdzone do leczenia nowotworów, które dają przerzuty lub których nie można usunąć chirurgicznie, a których stan uległ pogorszeniu w wyniku innych metod leczenia, które niosą ze sobą nieprawidłowości genetyczne w NTRK.