Skuteczne leczenie raka szyjki macicy opiera się o dobrze przeprowadzoną diagnozę w badaniach obrazowych, biopsji i badaniach molekularnych.
Czym jest rak szyjki macicy?
Rak szyjki macicy jest chorobą nowotworową, która rozwija się najczęściej w zewnętrznej części szyjki macicy, znajdującej się w pochwie. Ok. 80% wszystkich nowotworów złośliwych szyjki macicy stanowi rak płaskonabłonkowy. Znacznie rzadziej diagnozowany jest rak gruczołowy, gruczołowo-płaskonabłonkowy, mięsak czy rakowiak.
Diagnostyka
Rozpoznanie
Diagnoza polega na badaniu ginekologicznym, a następnie ocenie histopatologicznej wycinka guza pobranego za pomocą biopsji.
W celu określenia stopnia zaawansowania raka wykonuje się badania obrazowe:
- USG jamy brzusznej i miednicy,
- tomografię komputerową,
- rezonans magnetyczny jamy brzusznej i miednicy
- RTG klatki piersiowej.
Badania molekularne
Przeprowadzenie badania molekularnego PD-L1 umożliwia kwalifikację do leczenia raka szyjki macicy immunoterapią. Do badań tych należy ocena ekspresji białka PD-L1. Potwierdzenie jej obecności stwarza możliwość zastosowania leków z grupy inhibitorów punktów kontrolnych układu immunologicznego. Ich zadaniem jest pobudzanie odpowiedzi immunologiczną organizmu przeciwko komórkom nowotworowym.
Ważne:
Badania molekularne, powinny być przeprowadzana za pomocą zwalidowanego testu w laboratorium, które posiada odpowiednie doświadczenie i certyfikację w analizie tego badania. Diagnostyka molekularna jest kluczowym elementem w kwalifikacji do leczenia celowanego.
Upewnij się, czy wiesz, na jaki typ raka chorujesz. Od tego zależą możliwości leczenia celowanego, które są podejmowane na podstawie wyników badań molekularnych. Informacji udzieli Ci Twój lekarz.
Możliwe cele leczenia raka szyjki macicy
Białko PD-L1
PD-L1 (ang. Programmed Death-Ligand 1, PD-L1) to białko obecne na powierzchni niektórych komórek nowotworowych. Jego funkcją jest tłumienie odpowiedzi układu odpornościowego, co w zdrowych warunkach chroni organizm przed nadmierną reakcją immunologiczną.
Ekspresja PD-L1
W nowotworach, takich jak rak szyjki macicy, często występuje nadmierna ekspresja białka PD-L1, czyli zbyt duża ilość cząsteczek białka PD-L1 na powierzchni komórek nowotworowych. Sytuacja ta pozwala komórkom rakowym unikać ataku limfocytów T, co sprzyja ich dalszemu wzrostowi i rozprzestrzenianiu się.
Jak zbadać ekspresję PD-L1?
Do badania ekspresji PD_L1 stosuje się metodę IHC, której wynik podaje się jako Złożony Wskaźnik Pozytywny (CPS, ang. Combined Positive Score). CPS określa procent komórek nowotworowych i odpornościowych wykazujących ekspresję PD-L1.
- CPS ≥1 – pacjentka kwalifikuje się do immunoterapii,
- CPS <1 – immunoterapia może być mniej skuteczna.
U kogo powinno się oceniać ekspresję PD-L1?
Badanie PD-L1 jest zalecane u pacjentek z:
- Przetrwałym, nawrotowym lub przerzutowym rakiem szyjki macicy,
- Nowotworem, który nie kwalifikuje się do radykalnego leczenia chirurgicznego lub radioterapii,
- Zaawansowaną chorobą, gdzie immunoterapia może być stosowana w leczeniu paliatywnym.
Leczenie celowane raka szyjki macicy
Jeśli w komórkach nowotworowych wykryto ekspresję PD-L1 (CPS ≥1), możliwe jest zastosowanie immunoterapii z użyciem pembrolizumabu, podawanego w połączeniu z chemioterapią.
Dla dociekliwych
Pembrolizumab należy do grupy inhibitorów punktów kontrolnych układu immunologicznego, które blokują receptor programowanej śmierci 1 (PD-1) na limfocytach T, przywracając ich zdolność do rozpoznawania i niszczenia komórek nowotworowych.
Układ odpornościowy posiada mechanizmy, które chronią organizm przed nadmierną lub niekontrolowaną reakcją immunologiczną. Jednym z nich jest szlak PD-1/PD-L1, który działa jak „hamulec” dla limfocytów T, zapobiegając ich nadmiernej aktywacji. W warunkach fizjologicznych pomaga to uniknąć autoimmunizacji, jednak w przypadku nowotworów mechanizm ten jest wykorzystywany przez komórki rakowe do unikania ataku układu odpornościowego.
Nowotwory wykazujące ekspresję PD-L1 (np. rak szyjki macicy) wiążą się z receptorem PD-1 na limfocytach T, co prowadzi do ich inaktywacji. Inhibitory PD-1, takie jak pembrolizumab, blokują to połączenie, co przywraca aktywność limfocytów T, umożliwiając im ponowne rozpoznawanie oraz niszczenie komórek nowotworowych.
Dzięki temu immunoterapia inhibitorami PD-1 jest skuteczną opcją leczenia u pacjentek z rakiem szyjki macicy wykazującym ekspresję PD-L1, szczególnie w zaawansowanych lub nawrotowych stadiach choroby.
Sprawdź status refundacji leków w Oncoindex.org
Lista Oncoindex.org obejmuje leki zarejestrowane przez Europejską Agencję Leków (ang. European Medicines Agency, EMA) w ostatnich 15 latach, jak również rekomendowane przez Europejskie Towarzystwo Onkologii Medycznej (ang. European Society for Medical Oncology, ESMO).
